Su ile İlgili CBS Uygulamaları
Su ile İlgili CBS Uygulamaları Su, doğası gereği dinamiktir. Bu yüzden su ile ilişkili özellikler sürekli değişmektedir. Teknolojik ilerlemeler, bilim insanlarına bu değişiklikleri takip edebilmek için yaban hayatının uydularla izlemesinden; habitatların bilgisayarlarda haritalandırılmasına kadar her alanda bilimsel araştırmaların yöntemlerini geliştirmelerini sağlayan metotlar vermiştir. CBS; limnoloji (göl bilimi), hidroloji, su bitkileri, akarsu ekolojisi, oşinografi, deniz biyolojisi gibi birçok sucul biliminde kullanılmaktadır. Uygulamalar; yaşam alanı kaybını belirlemek, izlemek ve hafifletmek için uydu görüntülerini kullanmayı içerir. Görüntüler; erişilemeyen alanların durumunu da gösterebilir. Bilim insanları hareketleri izleyebilir ve endişe verici yerleri bulmak için bir strateji geliştirebilirler. CBS, istilacı türlerin, nesli tükenmekte olan türlerin ve nüfus değişikliklerinin izlenmesi için kullanılabilir. CBS, geçmişte su altında yaşayan habitatlar veya organizmalar hakkında mekânsal veriler elde etme zorluğu nedeniyle pratik bir analiz kaynağı değildi. Radyo telemetri, hidro-akustik telemetri ve yan tarama sonarların gelişimiyle birlikte; biyologlar coğrafi bir temsil oluşturmak için balık türlerini izleyebildiler ve bir CBS programına dahil edilebilecekleri veritabanları oluşturabildiler. Coğrafi Bilgi Sisteminin su ile ilgili uygulama örneklerini aşağıda bulabilirsiniz.
a) Akıntı Dizisi: Balıkçılık ve su habitatı için önemli bir gösterge olan akıntı boyutunu, su kolları hiyerarşisine dayanan Strahler indeks (Horton-Strahler) ile tanımlama
Strahler Akıntı dizisini gösteren diyagram
b) Balık Yaşam Şekilleri Modelleri : Habitat uygunluk indekslerini kullanarak balık türlerini yaşama ortamlarıyla birleştirmek
c) Balina İzi Sürme: Çevrimiçi harita uygulamaları ile Pasifik Okyanusu'ndaki cüce kaşalot, balina yağı, gagalı katil balinaları takip etme (Whale Tracking)
d) Küresel Köpek Balığı İzcisi: Birden çok boyutta algılama imkanına izin veren ses etiketleriyle köpek balığı iyileşme hızlarını izleme (OCEARCH)
e) Balıkların Eradikasyonu: Yerel alabalık balıkçılığını ve ekonomiyi olumsuz etkileyen turnabalığının hareketlerini GPS ile takip ederek ortadan kaldırmak (Northern Pike Eradication)
f) Yumurtlama Alanları: Yumurta bıraktığı bilinen göç eden balıklar için yumurtlama bölgesi sınırlarını çizme
g) Hidro-Akustik: Crean Gölü Hidro-Akustik Projesi için hidro-akustiklerle yankıları dinleme; göl derinliğini, balık türlerini, balık stok numaralarını, sıcaklıkla bağlantılı yaşam alanlarını yakalama (Crean Lake Hydro-Acoustics)
h) Akıntılardaki Cıva Oranı: Toprak, humus gibi peyzaj özelliklerini inceleyerek balık dokularına bulaşan cıva kaynağını bulma
i) Balık Habitatları Koruma Bölgeleri: Balık dağılımının tümünü göz önüne alarak balıkların yaşam alanlarını hassas bir şekilde ayarlama
j) Fazla Avlanma: Deniz yüzeyi sıcaklığının ve okyanus renklerinin uydularla izlenmesiyle sürdürülebilir balık popülasyonu seviyelerinin korunması
k) Stres İzleme: Balık streslerinin, bir akıntı boyunca ağaçların kesilmesinden dolayı kaynaklanan ısı baskısı gibi yerel ortama ait etkenlerle ilişkilendirilmesi
l) SCIMAP: kirli su ve su yaşam alanı için yaygın kirlilik risklerinin konumlarını SCIMAP kullanarak belirleme (Diffuse Pollution Risk Mapping)
Kaynak: gisgegraphy, wikipedia, smartmine, ocearch, gisweb, GIS and aquatic science
